Cukrzyca – dodatkowe wskazówki dla właścicieli chorych zwierząt
Jak obchodzić się z insuliną?
Fiolka z insuliną powinna być przechowywana w lodówce, najlepiej w pozycji lezącej. Przed każdym użyciem należy insulinę delikatnie zamieszać wykonując powolne, koliste ruchy. Nie wolno potrząsać fiolką z lekiem. Przechowywanie insuliny w nieodpowiedniej temperaturze oraz wstrząsanie może osłabić jej działanie. Otwartą fiolkę należy zużyć maksymalnie w 30-40 dni.
Jak podawać zastrzyki z insuliny?
Do podawania insuliny najlepiej jest stosować specjalnie do tego przeznaczonych strzykawek, tzw. insulinówek. Cechą charakterystyczną strzykawek insulinowych jest dokładna skala ułatwiająca dawkowanie leku. Na rynku dostępne są strzykawki ze skalą 40 j/ml oraz 80 j/ml. W weterynarii najczęściej stosowanym preparatem insuliny jest Caninsulin, o stężeniu 40j/ml, dlatego najlepiej jest zakupić strzykawki z taką skalą. Dzięki temu unikniemy pomyłek przy dawkowaniu leku.
Do podawania insuliny można również używać strzykawek tuberkulinowych. Skala tych strzykawek pozwala na dawkowanie leku z dokładnością do 0,01 ml. Nie należy używać zwykłych strzykawek, gdyż dokładność skali do 0,1 ml jest zbyt mała do prawidłowego dawkowania insuliny.
Do podawania insuliny stosowane są najcieńsze igły, o średnicy 0,5 mm. Warto zwrócić uwagę na możliwość wymieniania igieł w strzykawce. Po nabraniu insuliny z fiolki do strzykawki, warto zmienić igłę na nową, gdyż podczas przebijania gumowego korka igła się tępi. Dzięki zmianie igły zastrzyk dla naszego pupila będzie mniej bolesny.
Insulinę podajemy w postaci zastrzyków podskórnych. Nie jest to trudna procedura i każdy właściciel cukrzyka powinien umieć ją wykonać. Bezpośrednio po rozpoznaniu cukrzycy u zwierzaka, lekarz weterynarii dokładnie instruuje jego właściciela o technice wykonywania zastrzyków. Następnie procedura ta powinna zostać wielokrotnie przećwiczona, aż obie strony będą miały pewność, że zastrzyk będzie wykonany prawidłowo.
Jak karmić cukrzyka?
W przypadku zwierząt z cukrzycą bardzo istotne są regularne pory i stały skład posiłków. W przypadku cukrzyków dobrym rozwiązaniem jest stosowanie diet specjalnie stworzonych dla zwierząt z tym problemem. Przygotowując posiłki samemu nie jesteśmy w stanie zapewnić stałego składu, a nawet niewielkie różnice w kaloryczności pokarmu będą wpływały na potrzebną dawkę insuliny.
Idealnie jest jeśli możemy podzielić posiłki zwierzaka na cztery porcje. Dwie z nich podajemy tuż przed wykonaniem zastrzyków z insuliny, a pozostałe dwie podczas spodziewanego szczytu działania leku. Jeśli nie jest to możliwe pokarm można podzielić na dwie porcie i podawać je przed zastrzykiem z insuliny.
Jeśli nasz pupil wygląda na chorego, nie chce jeść lub wymiotuje nie należy podawać mu insuliny. W takich sytuacjach konieczna jest wizyta u lekarza weterynarii.
Jak monitorować zwierzaka z cukrzycą?
Właściciel cukrzyka powinien dbać, by jego pupil utrzymywał prawidłową masę ciała. Zwierzęta otyłe powinny zostać stopniowo odchudzone. Nie wolno dopuszczać do gwałtownej utraty wagi, gdyż grozi to wystąpieniem kwasicy ketonowej oraz stłuszczeniem wątroby u kotów.
Warto obserwować czy u naszego zwierzaka nie pojawiły się objawy hiperglikemii. Jeśli zaobserwujemy zwiększenie pragnienia, zwiększenie ilości oddawanego moczu lub spadek masy ciała powinniśmy zgłosić się do prowadzącego lekarza weterynarii. Należy pamiętać, że u cukrzyków występuje zwiększona skłonność do zakażeń układu moczowego. Jeśli zaobserwujemy, że nasz zwierzak zaczął częściej siusiać lub jego mocz zmienił barwę lub zapach również powinniśmy powiadomić o tym lekarza.
Właściciele zwierząt chorych na cukrzycę powinni mieć w domu paski do oznaczania stężenia glukozy i ketonów w moczu oraz glukometr. Zwłaszcza w początkowym okresie leczenia, podczas ustalania odpowiedniej dla zwierzęcia dawki insuliny, trzeba będzie często wykonywać pomiary stężenia glukozy we krwi i w moczu.
Stężenie glukozy w moczu najlepiej jest badać 3x w ciągu dnia: rano (przed podaniem insuliny), popołudniu i wieczorem. Pomiary powinno się wykonywać o stałej porze. Optymalne jest jeśli w porannym badaniu stwierdzany jest ślad cukru w moczu, natomiast w kolejnych pomiarach wynik jest ujemny.
Stężenie glukozy we krwi oznaczamy zawsze, kiedy stan zwierzęcia wzbudza wątpliwości. W przypadku trudności z uzyskaniem prawidłowej kontroli glikemii lekarz może zlecić wykonanie tzw. krzywej cukrowej. Pomiary glukozy wykonuje się wtedy co 1-2 godziny przez cały dzień. Dzięki temu badaniu uzyskujemy wiele cennych informacji (m.in. o sile i czasie działania podanej insuliny), dzięki którym łatwiej jest dobrać odpowiedni sposób leczenia dla pacjenta. Krzywą cukrową może wykonać w warunkach domowych lub szpitalnych. Ten pierwszy wariant jest zdecydowanie korzystniejszy, gdyż wykonywany jest w naturalnym otoczeniu zwierzęcia, dzięki czemu unikamy wpływu takich czynników jak stres czy zmiana rytmu dnia.
O czym jeszcze warto pamiętać?
Wysiłek fizyczny sprzyja obniżeniu stężenia glukozy we krwi. Psom z cukrzycą warto zapewniać regularne spacery połączone z ćwiczeniami. Również w przypadku kotów, warto znaleźć czas na codzienną wspólną zabawę. Ważna jest systematyczność. Jednorazowy, forsowny spacer czy zbyt intensywne ćwiczenia mogą przynieść więcej szkód niż pożytku.
Podczas cyklu płciowego u suk zachodzą zmiany hormonalne sprzyjające wystąpieniu cukrzycy. Jeśli u niekastrowanej suczki pojawią się objawy choroby, należy ją bezwzględnie poddać operacji. Bez tego prawidłowa kontrola glikemii będzie niemożliwa. Również w przypadku kotek zalecane jest wykonanie sterylizacji. Zwierzętom chorym na cukrzycę, pod żadnym pozorem nie wolno podawać środków antykoncepcyjnych.
Każdy pies i kot cukrzyk powinien być pod stałą opieką lekarza weterynarii. Jeśli nasz pupil trafi pod opiekę innego lekarza, należy koniecznie uprzedzić go o chorobie zwierzęcia, gdyż u cukrzyków nie powinno stosować się niektórych leków.
Autor: lek. wet. Ewa Trębacz, lek. wet. Monika Buza
Autor: lek. wet. Ewa Trębacz, lek. wet. Monika Buza